Angst voor het onbekende

Er zijn zoveel redenen waarom het vertellen over seksueel misbruik zo moeilijk is. Laat ik daarom beginnen met het bang zijn voor de reacties van anderen, want als je ergens geen controle op hebt dan is dat het wel. Je hoopt dat iemand begripvol reageert, maar dat weet je niet zeker. En dat is zo beangstigend dat je het liever veilig wegstopt. Daarom is het goed om je te realiseren dat de kans groot is dat iemand schrikt wanneer je het vertelt. Je dierbaren kunnen het beeld hebben dat je veilig bent opgegroeid. Door jouw bericht klopt hun denkbeeld niet meer. Met als gevolg dat ze het denkbeeld moeten aanpassen, wat tijd kost. Maar daar ben jij niet verantwoordelijk voor dat is aan diegene zelf.

Teveel verantwoordelijkheid voelen voor de ander

En over verantwoordelijk gesproken, misschien voel je je wel verantwoordelijk voor het welbevinden van je omgeving. Want stel dat jij dit vertelt, misschien is het wel een genadeklap voor diegene die het hoort. Als die persoon emotioneel wankel is, overspannen, een depressie heeft of op zijn tenen loopt dan ‘kan hij dit er vast niet bij hebben.’ Zo denk jij. Maar op deze manier stel jij jezelf boven die persoon. Want je weet niet hoe veerkrachtig iemand is. En ouders bijvoorbeeld, willen deze belangrijke dingen altijd weten over hun kinderen, hoe pijnlijk ze dit ook vinden. Maar weet: Mensen kunnen meer dragen dan je denkt.

Incasseren van reacties

Wat het vertellen over seksueel misbruik ook zo lastig maakt, is dat ook omgekeerd, de reactie van de ander bij jou binnen gaat komen. Hoe reageer je bijvoorbeeld als iemand zegt ‘Waarom heb je hem* niet van je afgeduwd?’ Ik wou dat ik toen antwoordde: ‘Nou dit vind ik echt niet leuk dat je dit nu zegt en het maakt me verdrietig. Ik vertel je over iets wat ik heel moeilijk vind en ik krijg het idee dat je me aanvalt.’ Maar ik antwoordde niets. Ik bevroor. Want ik schaamde me hiervoor. Natuurlijk had ik of jij hem van je af willen duwen, keihard stop willen roepen, maar dat kwam niet in je op. Of misschien heb je dat wel gedaan, maar lukte het niet. Zei je wel ‘Stop’ of ‘Nee’, maar werd je grens niet gehoord.

Eigen schuld

Een andere reactie kan zijn: ‘Ik had je toen nog gevraagd of het wel zo’n goed idee was om mee te gaan, maar jij wilde het zo graag.’ Alsof het je eigen schuld is en je een foute keuze maakte en je daardoor de situatie zelf hebt uitgelokt. Aan het wel of niet schuldig zijn, heb je vast al uren denktijd besteed: ‘Wat heb ik gedaan en gezegd waardoor dit gebeurd is? Stel dat ik dat niet had gedaan? Was het dan niet gebeurd? Waarom werd ik uitgekozen?’ Daarom heb je er helemaal geen behoefte aan dat iemand je inwrijft dat je schuldig bent aan het feit dat je seksueel misbruikt bent.  

Tegenstrijdige herinneringen

Soms kan het ook meespelen dat het vertellen over seksueel misbruik zo moeilijk is, omdat er herinneringen zijn van momenten die niet zo vreselijk waren. Dat het gezellig en fijn was met diegene. Vertel je dat dan ook? Als je de persoon nog veel ziet, kan het zijn dat je je er schuldig over voelt dat je hem in een kwaad daglicht zet en dat je loyaliteit voelt voor hem. Vaak is dit het geval als die persoon een familielid is. En nee, dat hoef je niet te vertellen, jij besluit wat je wel en niet vertelt. 

Niet gelooft worden

En daarmee kom ik bij een ander belangrijk punt, namelijk wat als je niet gelooft wordt? Dan ben je in de ogen van de ander een leugenaar. En daarmee kan je ook belangrijke relaties verliezen of op scherp zetten. Stel dat het de vader was van je beste vriendin en zij je niet gelooft? De kans is groot dat je hierna geen vriendinnen meer bent, terwijl die vriendschap waardevol voor je is.

Vragen die gesteld kunnen worden over je seksueel misbruik ervaring

Maar wat als iemand wel liefdevol reageert? Je hebt het net verteld en je ziet de boodschap binnenkomen. Ze barst in huilen uit en vindt het zo erg voor je. Welke reactie kan je daarna verwachten? Vaak hebben mensen eerst de tijd nodig om te wennen aan je bericht. Waardoor er weinig vragen gesteld worden. Maar als er toch vragen komen, kunnen ze zijn als ‘Met wie was het? Hoe lang heeft het geduurd? Wanneer was het? Hoe vaak?’ En heel misschien vragen ze hoe ver het gegaan is. Maar ik kan het niet vaak genoeg herhalen, weet dat je geen antwoord hoeft te geven op al deze vragen. Jij besluit wat je wel en niet wil delen.

Je grens aangeven

Een handige reactie op vragen die je niet wil beantwoorden is: ‘Daar ben ik nog niet aan toe om over te praten.’ Deze reactie is voldoende. Jij bepaalt op jouw tempo wat je vertelt. Het geheim onthullen is al genoeg: de spanning, de ontlading, de opluchting. En elke keer dat je het doet schep je wat zand uit je ballastzak. Zodat het steeds lichter wordt en je steeds meer jezelf kunt zijn. 

Wil je hulp bij dit proces? Neem contact op met praktijk Therapie seksueel misbruik in Amsterdam. Of lees de aanpak van Therapie seksueel misbruik. Wil je meer weten over de schrijfster, Gina Spierenburg, van deze blog?

* Voor de leesbaarheid staat de manlijke vorm geschreven in plaats van hem/haar en hij/zij, maar dit kon net zo goed de vrouwelijke vorm zijn.